Merlin- Bard of the Unseen / de DVD

 

9 april 2020

​

https://www.youtube.com/watch?v=_2sCBs7FrjM&feature=youtu.be

 

Af en toe struin ik internet en met name Youtube af voor nieuwe en oude ontdekkingen. Opnames waarvan je niet meer wist dat ze bestonden of vergeten beelden die gewoon online te vinden bleken, altijd leuk. Deze week kwam ik bovenstaande link tegen. Het betreft de integrale uitvoering van de destijds op DVD verschenen opname van de live uitvoering van ‘Merlin- Bard of the Unseen, afkomstig van een Argentijnse fan die behalve Kayak het imiteren van Lady Gaga als hobby heeft. Een wonderlijke combinatie, maar het blijkt te kunnen.

 

Het zien ervan bracht een hoop herinneringen boven.

 

De originele versie van Merlin (1 elpee-kant lang) stamt uit, de kenners weten dit, 1981. Het was, op de semi live plaat ‘Eyewitness’ van enkele maanden later na, het laatste echte wapenfeit van Kayak voor de break die ruim achttien jaar zou duren.

 

Toen na de opvallende herstart van 2000 (‘goh, Kayak bestaat weer’) de plotselinge belangstelling voor de band weer wat minder werd (‘goh, bestaan ze nog?’), besloten we het over een andere boeg te gooien om de interesse van het publiek wat op te porren. Geen nieuwe boeg, want wat we gingen doen was datzelfde ‘Merlin’, maar dan in een zeer uitgebreide en orkestralere versie dan de oorspronkelijke. 

 

Bij de eerste Merlin hadden we de legende van de vroeg-middeleeuwse tovenaar teruggebracht tot vijf nummers. Dat waren om te beginnen de titelsong waarin de hoofdpersoon zichzelf presenteert, het nummer Tintagel over de geboorte en opvoeding van zijn protegee koning Arthur, en vervolgens The Sword in The Stone over het onvermijdelijke zwaard dat Arthur als enige echte troonopvolger uit de steen kon trekken. Daarna kwam Merlin’s door hemzelf voorziene ondergang aan bod in The King’s Enchanter, en tot slot- als logisch vervolg daarop- Niniane (Lady of the Lake) waarin het zwaard in het meer en Merlin, voor eeuwig opgesloten, voorgoed uit zicht verdwijnt. De legendes rondom Merlin en Arthur en de ridders van de Ronde Tafel zijn echter veel talrijker dan deze vogelvlucht, en dat gaf ons een mooie gelegenheid eens flink uit te pakken. We konden de geliefdes Lancelot en Guinevere, en de intrigerende maar weinig sympathieke Morgan le Faye en haar en Arthur’s bastaardzoon Mordred erbij halen. Ook de mystieke kant van de legendes kreeg wat meer gezicht door bijvoorbeeld The Otherworld. En het eindigde treurig maar toch hoopvol met Avalon, en niet met de ellende die Merlin overkwam in 1981.

 

Bij de eerste versie was drummer/componist Pim Koopman nog niet betrokken (hij was in 1976 uit de band gegaan), maar uiteraard deed hij in de herkansing volop mee. Bij de grote aanpak hoorde ook een flink orkestraal arrangement dat het geheel nog een grootsere uitstraling en de nummers meer muzikale variëteit en diepgang moest geven. In een lange uitputtende sessie in de Wisseloord Studio’s (het moest binnen 1 dag klaar) namen we de orkestpartijen op. Behalve dan dat dat heel veel werk was, bleek ook nog dat er een aantal musici onverwachts uren eerder wegmoest. Ergens was iets misgegaan bij de afspraken- hetgeen het nodige van ons improvisatie- en organisatietalent vergde. 

 

Dat orkest kon natuurlijk niet mee op tour. Maar we gebruikten de studio opnames wel bij de concerten omdat de gemaakte arrangementen zo’n integraal deel deel uit waren gaan maken van de nummers. Mocht iemand zich afvragen waar al die strijkers en blazers toch verstopt zaten tijdens de concerten, dan weet hij het nu. 

 

Het was de eerste keer dat we zoiets deden, en het was niet geheel zonder risico. Het betekende dat de show van de eerste tot de laatste tel was voorgeprogrammeerd. Een maatje overslaan of teveel zou rampzalig zijn omdat band en orkest dan tot het eind van het nummer onherstelbaar uit elkaar zouden lopen met een onoverzichtelijke muzikale chaos tot gevolg. Herstellen is op zo’n moment nauwelijks nog mogelijk: de klik (de metronoom die iedereen in zijn oortjes heeft die de tel aangeeft) loopt meedogenloos door.  

 

Lekker onbekommerd en vrij spelen- laat staan improviseren- is er dan niet bij. Je zit in een muzikaal keurslijf wat op zich geweldig werkt, maar waar je als muzikant wel eens claustrofobisch van kunt worden.

 

Bovendien was er een video achtergrond met door Pim ingesproken verbindende teksten, die ook onlosmakelijk vastzat aan de klik. Kortom, een riskante onderneming die met veel kunst- en vliegwerk voor elkaar is gekomen, hoewel er hier en daar wel eens iets misging. We hebben gelukkig nooit de show hoeven stoppen.

 

Alsof dat nog niet genoeg was, leek het ons ook wel mooi als er wat dansers mee zouden doen om het verhaal visueel nog meer gestalte te geven. Tot slot vonden er ook achter het podium nog wat verkleedpartijen plaats omdat zowel Bert als Cindy een dubbelrol hadden. Dat vereiste een enorme organisatie waarvoor we, u raadt het al, eigenlijk geen budget hadden. Ik bespaar u de paniek die af en toe uitbrak wanneer iemand de verkeerde kant van het podium afliep, terwijl zijn kostuum aan de andere kant hing. Laat ik het zo zeggen: het was een leerzame tijd en een wonder dat we het er zo hebben afgebracht. Honderd miljoen complimenten voor alle medewerkers, op en achter het podium. Ik vraag me nog af, hoe we het in hemelsnaam nog een keer aandurfden met de nog ingewikkelder opvolger Nostradamus- The Fate of Man, met nauwelijks meer financiële ruimte.

 

In tegenstelling tot die laatste show is er van Merlin- Bard of the Unseen gelukkig wel een DVD verschenen. Ook dat was nogal een hachelijke onderneming, en eigenlijk waanzin binnen de beschikbare tijd. De opnames vonden plaats in schouwburg Orpheus te Apeldoorn. ’s Middags een hele generale repetitie en ’s avonds de show doen bleek ook wat al te optimistisch idee- na de pauze (op de DVD de ‘Greatest Hits’ genoemd), kwamen vooral de vocalisten er danig doorheen te zitten. Maar ja, het kon niet anders, meer tijd was er eenvoudig niet.

 

Merlin- BOTU betekende ook de introductie van (gast-)zangeres Cindy Oudshoorn, die een verpletterende indruk maakte met ‘When the Seer Looks Away’ en een paar jaar later zelfs vast deel uit zou gaan maken van de band. Het betekende ook de herintreding van Edward Reekers. Merlin was namelijk vergeten zijn agenda goed te checken en bleek een aantal shows gewoon niet te kunnen omdat hij in een andere hoedanigheid meedeed aan de voorrondes van het Nationale Songfestival. Er moest dus een vervanger komen. De enige waarvan wij wisten dat hij daartoe in staat was, was de originele vocalist Edward Reekers, die het inderdaad waarmaakte en vervolgens- net als Cindy- tot 2014 bij de band is gebleven.

 

Als ik zo terugdenk aan wat er allemaal gebeurd is in die paar maanden, sta ik er zelf verbaasd van hoe we het ooit hebben klaargespeeld. Maar het is een project geweest dat bij veel fans in het geheugen staat gegrift, en waar ik nog altijd trots op ben. Er zijn geen Nederlandse bands geweest die ons dit hebben nagedaan- en dat nog twee keer, want ook Nostradamus en Cleopatra zijn, al zeg ik het zelf, prestaties van formaat geworden van het hele team. 

 

We hebben Merlin in veel theaters gespeeld, maar ook daarbuiten. De meest opvallende uitvoering vond plaats in een speciaal gebouwde arena bij Ter Heijde aan Zee, waar we wél met een echt, levend orkest speelden. Ook hadden we ex-Toto zanger Bobby Kimball en zangeres Petra Berger ingehuurd, die de dubbelrol van Cindy en Bert overnamen- dat scheelde weer een verkleedpartij. Bobby vroeg zich na afloop luidop af ‘what do you guys need me for?’, en eigenlijk dachten we dat zelf ook- het was bepaald niet Bobby’s beste avond, zeg maar. En Bert bleek die avond dubbel gemotiveerd om zijn Amerikaanse collega niet met de eer te laten strijken.

 

Gezien de financiële en logistieke beperkingen waar we helaas en steeds meer mee te maken hebben, alsmede de enorme organisatorische rompslomp, onvermijdelijke nachtelijke angstvisioenen en dreigende faillissementen denk ik niet dat een herhaling of een nieuw project van die omvang en met die insteek (Kayak + theater) nog tot de mogelijkheden behoort. 

 

Drie keer is scheepsrecht, en daar hebben we ons aan gehouden. Wat blijft zijn, behalve CD en DVD, de herinneringen aan een bijzonder project.

 

Ton